"M – Biri i shekullit" nga Antonio Scurati: Një biografi monumentale e Mussolinit

Antonio Scurati sjell një rrëfim të jashtëzakonshëm në librin "M: Il figlio del secolo" (M – Biri i shekullit), i cili është vëllimi i parë i një tetralogjie që eksploron ngritjen dhe sundimin e Benito Mussolini. Ky roman historik është një kombinim mjeshtëror i dokumenteve historike dhe tregimit letrar, duke e bërë atë një nga veprat më të rëndësishme për të kuptuar origjinën dhe mekanizmat e fashizmit.

Narrativa dhe struktura:

Scurati nuk shkruan një biografi tradicionale, por përdor një stil narrativ që e sjell lexuesin brenda mendjes dhe veprimeve të Mussolini-të. Romani mbulon periudhën 1919-1925, duke ndjekur ngritjen e tij nga një gazetar dhe revolucionar socialist i dështuar, në liderin absolut të Italisë fashiste. Ngjarjet përshkruhen me një stil të ftohtë dhe të detajuar, ku fragmentet e dokumenteve historike kombinohen me dialogë dhe reflektime të protagonistëve kryesorë.

Një nga veçoritë më të fuqishme të këtij libri është se nuk është një analizë moralizuese. Scurati nuk e sheh Mussolini-në as si demon absolut, as si gjeni politik, por si një figurë e ndërlikuar që u ngrit mbi kaosin e Italisë pas Luftës së Parë Botërore. Ai e përshkruan atë si një njeri të mbushur me ambicie të pafundme, të aftë për manipulim, por edhe të pasigurt, një karakter i ndërtuar nga oportunizmi dhe dhuna.

Tema kryesore dhe simbolika:

Libri sjell një analizë të thellë mbi mënyrën se si fashizmi nuk ishte thjesht një devijim politik, por një produkt i krizave ekonomike, frikës shoqërore dhe paaftësisë së demokracisë liberale për të mbajtur rendin. Ai tregon se si Mussolini nuk e mori pushtetin me një grusht shteti të papritur, por përmes një procesi gradual të kompromisit me elitën politike dhe mbështetjes nga klasa e mesme dhe industrialistët.

Një element kyç është analiza e dhunës politike: skenat e "Skuadrave të Zeza", djegia e gazetave opozitare dhe vrasja e deputetit socialist, Giacomo Matteotti, janë përshkruar me një realizëm brutal. Këto momente tregojnë se si fashizmi nuk ishte vetëm një ideologji, por një praktikë e ndërtuar mbi frikën dhe represionin.

Stili dhe gjuha:

Stili i Scuratit është i qartë, por edhe poetik në momentet e duhura. Përshkrimet e tij janë të fuqishme dhe ndonjëherë klinike, duke reflektuar pa ndjenja romantike ose dramatike ngritjen e një diktatori. Ai përdor një narrativë të brendshme, e cila na fut në mendjen e Mussolini-të, duke na bërë të kuptojmë më mirë lëvizjet e tij strategjike dhe dilemat e brendshme.

Në disa raste, gjuha bëhet e rëndë për shkak të detajeve historike dhe referencave politike, por kjo është një zgjedhje e qëllimshme që e bën romanin të qëndrueshëm si një dokument historik.

Pse duhet ta lexoni?

Një portretizim i detajuar dhe i saktë historik i një periudhe të errët të historisë evropiane.

Një analizë brilante e mekanizmave të pushtetit, duke treguar se si një lider populist mund të kthehet në një diktator.

Një lexim i domosdoshëm për ata që duan të kuptojnë fashizmin, jo vetëm si fenomen i së kaluarës, por edhe si një kërcënim i mundshëm për demokracinë moderne, veçanërisht në kuptimin e ngritjes të sotshme së "populistëve" dhe të djathtës ekstreme në pozitat e rëndësishme politike në botë, e që shfaqin shenja të qarta të neo-fashizmit dhe neo-nazizmit.

"M: Biri i Shekullit" nuk është thjesht një libër mbi Mussolinin – është një reflektim mbi natyrën e pushtetit, mbi mënyrën se si frika dhe kaosi mund të çojnë një komb drejt autoritarizmit. Antonio Scurati ka shkruar një kryevepër që do të mbetet një pikë referimi për këdo që dëshiron të kuptojë Italinë e atyre viteve dhe, ndoshta, edhe botën e sotme.

Një lexim i fuqishëm, provokues dhe i nevojshëm.

SERIALI TELEVIZIV

"M - Biri i shekullit" është një serial dramatik biografik me tetë pjesë, i drejtuar nga Joe Wright, i bazuar në romanin e vitit 2018 "M: Il figlio del secolo" nga Antonio Scurati. Seriali ndjek karrierën e hershme politike të Benito Musolinit, nga themelimi i Fasci Italiani në vitin 1919 deri te vrasja e politikanit socialist Giacomo Matteotti në vitin 1924.

Zhvillimi

Producenti, Lorenzo Mieli, iu afrua Wright-it në vitin 2021 për të drejtuar serialin, duke vlerësuar perspektivën e tij si i huaj mbi historinë e Mussolini-të. Wright e konceptoi serialin si një "kryqëzim midis 'Njeriu me kamerë filmi' të Dziga Vertov, 'Scarface' dhe kulturës rave të viteve 1990". Sky Studios porositi serialin në prill 2022.

Aktorët

Luca Marinelli u zgjodh për rolin e Benito Musolinit në tetor 2022, duke qenë zgjedhja e parë e Mieli-të për këtë rol. Për të mishëruar Mussolini-në, Marinelli, rroi kokën dhe shtoi 20 kilogramë, duke kaluar dy orë çdo ditë në grim dhe stilim gjatë xhirimeve. Wright e vlerësoi Marinelli-në si "aktori më i talentuar dhe natyral që kam takuar ndonjëherë", krahas Gary Oldman.

Xhirimet

Xhirimet kryesore filluan në nëntor 2022 dhe zgjatën gjashtë muaj. Produksioni u bazua kryesisht në studiot Cinecittà në Romë, me vendndodhje shtesë duke përfshirë Pallatin Mbretëror dhe Teatrin e San Carlos në Napoli, si dhe vende në Trieste, Aquileia, Gorizia dhe Ruda në Friuli-Venezia Giulia.

Muzika

Për të shmangur ndjesinë e një "biografie dramatike të periudhës së ngurtë", Wright angazhoi Tom Rowlands nga "The Chemical Brothers" për të kompozuar muzikën e serialit. Wright vuri në dukje se kolona zanore e Rowlands ndihmoi në ruajtjen e ritmit dhe energjisë së serialit.

Publikimi

Seriali u shfaq premierë në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit në Venecia më 5 shtator 2024 dhe filloi transmetimin në Sky Atlantic më 10 janar 2025.

"M - Biri i shekullit" ofron një portretizim të nuancuar të ngritjes së Musolinit, duke ndërthurur ngjarje historike me teknika inovative të tregimit për të eksploruar tërheqjen joshëse të autoritarizmit.

Në "M - Biri i shekullit", regjisori Joe Wright vendos menjëherë një qasje narrative provokuese duke e bërë Benito Mussolini-në, i portretizuar nga Luca Marinelli, të thyejë murin e katërt për t'iu drejtuar drejtpërdrejt audiencës. Në fillim të serialit, Musolini pëshpërit: "Më ndiqni... Do t'ju bëj fashistë," duke ftuar shikuesit në botën e tij dhe duke sinjalizuar synimin e Wright për të eksploruar tërheqjen joshëse të fashizmit.

Wright përdor një teknikë brehtiane, duke krijuar qëllimisht momente empatie ndaj Mussolini-të përpara se t'i ndërpresë ato për të inkurajuar reflektimin kritik. Kjo metodë synon të ndihmojë audiencën të kuptojë se si karizma e Mussolini-të magjepsi një komb, ndërsa gjithashtu nxit shikuesit të shqyrtojnë reagimet e tyre ndaj hijeshisë së tij manipuluese.

Stilistikisht, Wright përzien autenticitetin historik me elemente moderne, si integrimin e muzikës bashkëkohore "techno" të kompozuar nga Tom Rowlands nga "The Chemical Brothers". Kjo shkrirje nënvizon përjetësinë e temave të eksploruara dhe thekson rreziqet e vazhdueshme të joshjes autoritare.

Duke angazhuar drejtpërdrejt audiencën dhe duke përdorur teknika inovative të tregimit, Wright krijon një serial që jo vetëm rrëfen ngjarje historike, por gjithashtu shërben si një paralajmërim për tërheqjen e vazhdueshme të autoritarizmit.

Për një kuptim më të thellë të qasjes së Wright ndaj serialit, mund të gjeni këtë intervistë informuese: